Carool werd vroeger voor gek verklaard, wanneer ze zei dat ze zou strijden voor een rookvrije omgeving. Sterker nog, ze werd vierkant uitgelachen en men zei dat dit onmogelijk zou zijn.
“Als ik later op mezelf ga wonen, mag er niemand bij mij in huis roken", zei ik altijd als kind. Volwassen mensen moesten dan meestal lachen. “Nou, dan zal het heel rustig blijven bij jou thuis. Niemand komt op bezoek.” Tja, hoe oud was ik toen ik dit riep? Een jaar of tien? Destijds was het normaal dat er in huis gerookt werd. Bij feestjes stonden er zelfs glazen met sigaretten op tafel voor de gasten. Ik heb er altijd al een hekel aan gehad. Sigarettenrook. In de auto vond ik dit het allersmerigste. Maar, wanneer er gerookt werd terwijl ik nog heerlijk aan het eten was, kreeg van mij een gedeelde eerste plaats.
Op mijn negentiende ging ik op mezelf wonen en ik heb mij aan mijn woord gehouden. Niemand mocht bij mij in huis roken. En kwam er echt niemand meer bij mij op visite? Jawel hoor. De rokers gingen gewoon even buiten staan om een sigaret op te steken. Geen probleem. Raar vonden ze het wel in het begin, maar het werd geaccepteerd.
Zonder keuze
In 1995 begon ik te werken als stewardess bij de KLM. Wanneer je nieuw was, werkte je altijd achterin het vliegtuig. Precies de plek waar alle rokers zaten. Jemig. Kan je het je nog voorstellen? Terwijl brand op nummer 1 staat qua gevaren in de lucht, mocht er gewoon gerookt worden in een vliegtuig. Naast het feit dat dit zeer riskant was, was de geur aan boord natuurlijk ook niet al te fris. Een gordijn van blauwe rook voerde de boventoon. Na een vlucht van 14 uur gewerkt te hebben in dampende en stinkende sigarettenwalm, ging ik iedere keer weer van boord af met knallende koppijn, rode ogen en een heel schorre stem. Alles behalve gezond. En blijkbaar was ik één van de weinigen die het raar vonden dat men dit normaal vond. Iedereen accepteerde gewoon dat roken erbij hoorde. Was er dan niemand zoals ik die het vreemd vond dat iedereen hier aan werd blootgesteld? Zonder keuze?
Kijk. Als je wilt roken, moet je dat helemaal zelf weten. Daar ben je vrij in. Ieder z’n ding. Maar ik heb het altijd vreemd gevonden dat er niet meer vingers de lucht in gingen met de vraag: Mensen, is het normaal dat we accepteren dat kinderen, ouderen, zwakkeren en de rest van de niet-rokers hier iedere dag aan blootgesteld worden? Ik heb zelfs een poging gewaagd om meerdere brieven naar de overheid en naar mijn werkgever te sturen. Wanneer ik dit aan mensen aan mijn omgeving vertelde, verklaarden ze mij voor gek, nadat ze mij eerst keihard hadden uitgelachen. Roken verbieden in vliegtuigen, restaurants en openbare gelegenheden? Onmogelijk! Ik heb van alles naar mijn hoofd geslingerd gekregen. “Voel je je wel helemaal lekker?” “Denk je echt dat mensen nog gaan vliegen of naar een restaurant gaan, wanneer er een rookverbod is?” “Misschien moet jij je even in je bovenkamer laten nakijken.”
Complotdenker
Zo’n vijfentwintig jaar geleden was ik gewoon al een wappie. Wappie 1.0, zeg maar. Een complotdenker die beweerde dat sigarettenrook zeer schadelijk zou zijn voor de volksgezondheid en ook nog eens verslavend. “Natuurlijk is het niet slecht, anders zou de overheid het toch niet toestaan? Die hebben echt wel het beste met ons voor.” Inmiddels is de rest geschiedenis en weten we dat roken doodsoorzaak nummer 1 is. Wanneer je dat nu tegen mensen zegt, vinden ze dat opeens wel logisch klinken.Want ja, zij wisten ook allang dat het niet gezond was om een peuk op te steken. En nu wordt het geaccepteerd dat er bijna nergens meer gerookt mag worden. Net als dat ze het eerst normaal vonden dat je eerst wel overal een sigaret kon opsteken. Serieus? Ik kan er gewoon met mijn hoofd niet bij dat dezelfde schapen die het eerst normaal vonden dat je in het bijzijn van kinderen mocht roken, het er nu mee eens zijn dat dit niet meer wordt gedaan. Dus als de grote kudde iets accepteert, is het altijd oké?
Of het nu roken is, het dragen van een niet-werkend mondkapje, 'ja' zeggen tegen een vaccin dat nog in de experimentele fase zit, een 1,5-meter maatschappij goedkeuren, tolereren dat kinderen getest worden, of de regel dat je niemand meer mag aanraken of knuffelen. Wanneer een overheid bepaalt dat dit het nieuwe normaal is, volgt iedereen deze orders op zonder voor zichzelf na te denken? Hoe is dit toch mogelijk? Ik kan daar met mijn gezonde verstand niet bij. Het is dat ik beter weet, maar ik zou bijna een sigaret opsteken tegen alle stress die dit bij mij losmaakt. Maar gelukkig ben ik tegendraads. Voor mij is het voor de hand liggend dat ik in zo’n situatie beter een extra wandeling met de honden kan maken. Stukken gezonder.
